وابستگی ۷۰ درصدی کشور به واردات/ چای ایرانی با کیفیت است

به گزارش کاسپین،  رادیو اقتصاد در برنامه پنجره اقتصاد با رئیس سازمان چای کشور درباره واردات چای خارجی گفتگو کرده است.

سوال: چرا بخش زیادی از چای مصرفی کشور وارداتی است، گاه عدد ۸۰ درصد را می‌شنویم؟ از قاچاق چای پشتیبانی می‌شود مشکل چیست؟ 

جهان ساز: ما در حوزه چای بالاخره یک پتانسیل تولید داخل داریم که تقریبا چیزی حدود ۳۰ هزار تن متوسط تولید داخل ما است. یک بخش تامین بازار یا مصرف هست که حدود صد هزار تن مصرف بازار ما هست، بنابراین مابه التفاوت این وارد میشود، بالاخره بازار باید تامین شود، واردات چای بسته بندی شده هم ممنوع است معمولا واردات چای فله است، بسته بندی داخل کشور انجام می‌شود بخاطر آن بحث‌های ارزش افزوده‌ای که می‌تواند ایجاد کند.

سوال: یعنی تولیدی که در کشورمان انجام می‌شود کفاف مصرف مان را نمی‌دهد؟ 

جهان ساز: بله، با توجه به نیاز بازار هم واردات هم انجام می‌شود و هر سال هم همین بحث بوده منتها آن چایی‌هایی که تحت عنوان چای ایرانی است، ولی خارجی است اسم شان اسامی ایرانی دارد و من هم نام نمی‌برم که اسامی که انتخاب می‌کنند اسامی ایرانی است و برابر چای خارجی است منتها ملزم هستند پشت بسته بندی بنویسند که این چای داخلی هست یا خارجی هست.

سوال: یعنی به کل کشور کفاف نمی‌دهد، یک برنامه‌ای را بگذاریم مثلا ۵ ساله، ۱۰ ساله، یک دهه که واردات را شاهد باشیم در کنارش یک اتفاقاتی بیفتد در راستای حمایت از چای کاران، مثلا پیشنهاد می‌دهم بحث اصلاح ساختار قدیمی باغ‌ها، این که بهره وری خیلی پایین است خودم وقتی که لاهیجان می‌روم می‌بینم که خیلی از باغ‌های چای که پشت لاهیجان هست، دقیقا دارد تبدیل به املاک می‌شود و ویلاسازی می‌شود و … نکند که کسی ذینفع باشد، ما حمایت بکنیم از تولید کننده و چای کار ایرانی که این مصرف و این تولیدمان بیشتر و بیشتر بشود واردات را در یک برنامه ۵ ساله و ده ساله کم و کمتر کنیم به این فکر شده است؟ 

جهان ساز: دقیقا در واقع بحث همین است، ما یک زمانی متاسفانه این بحث‌های تغییر تحول مدیریت بهره برداری از باغات، طی گذشته تقریبا از ۱۲۰ سال به این طرف که چای وارد کشور شده، همه تغییر و تحولات به نفع صنعت چای بعضا نبوده است یک طرح اصلاح ساختاری اجرا شد حدود ۲۰ سال پیش، ۲۰ سال پیش شاید ظرفیت تولید ما شاید خیلی بیشتر از این بوده و تقریبا تا ۶۰ هزار تن هم تولید می‌کردیم، ۳۴-۳۵ هزار تا هم هکتار سطح زیر کشت باغات ما بود، متاسفانه یک طرحی اجرا شد بعنوان اصلاح ساختار چای، که آن موقع یک هلدینگی یا یک سازمانی، یک شرکت سهامی انحصار واردات و صادرات چای را داشت، در واقع بین تولید و واردات یک تعادلی ایجاد می‌کرد و چای را به بازار عرضه می‌کرد بالاخره خوب هم بود، متاسفانه به یک مقطعی بحث خصوصی سازی را پیش کشیدند به گونه‌ای که می‌شد خصوصی سازی به شکل بهتری ایجاد کرد که این نظام به هم نخورد.

سوال: این بحث اصلاح ساختار قدیمی را دیگر پیگیر نشدید؟ 

جهان ساز: چرا، سازمان چای منحل شد، در واقع بحث‌هایی که الان هم هست چای سنواتی و بحث‌های این چنینی و بعد‌ها دوباره سازمان چای احیا شد سال ۸۸-۸۹ منتها نه به آن شکل گسترده اش، قرار شد که الباقی واردات چای یا بازار چای به بخش خصوصی واگذار شود و بحث حاکمیت که بحث اصلاح، به زراعی، ارتقا تولید و …

سوال: الان به زراعی را در کشور داریم؟ 

جهان ساز: بله، ما الان طی آن بحث‌هایی که در گذشته بوده سطح زیر کشت باغات ما به تقریبا ۱۵ هزار هکتار رسیده بوده، ما الان با توجه به بحث‌هایی که در این چند سال اخیر و حمایت‌هایی که دولت کرده تولید چای داخلی، بحث اصلاح به زراعی باغات، تامین منابع صندوق، خرید تضمینی که مجدد به جهت حمایت از تولید داخل شکل گرفت که الان تقریبا ۲۲ هزار هکتار سطح زیر کشت باغات ما هست که در واقع از ۱۷ هزار تن تولید ما تقریبا بالغ بر ۳۰ هزار تن الان دارد تولید می‌شود، انتظار هم هست که در بازه زمانی ۵ ساله شاید دقیقا ما بتوانیم میزان تولیدمان را تا ۵۰ هزار تن هم ارتقا بدهیم منتها شرایط یک مقدار شرایط سختی شده اگر منابع مالی آن تامین شود ما بتوانیم کشاورز را حمایت کنیم و تسهیلاتی در اختیارش بگذاریم ..

سوال: الان تسهیلات به زراعی به چای کاران داده می‌شود؟

جهان ساز: تسهیلات به زراعی الان از طریق صندوق حمایت از توسعه صنعت چای که اقدام خوبی بوده سال ۹۴ صورت گرفته و منابعش تقریبا ۱۰۰ میلیارد تومان منابع الان در اختیار دارد، ما از این محل برای باغداران ما تسهیلات ارزان قیمت ۴ درصد در نظر گرفتیم، چه برای اصلاح به زراعی باغات شان و چه برای مکانیزاسیون شان که بتوانند ماشین آلات را به اندازه کافی تامین کنند و با بازپرداخت تقریبا سه ساله، از همین منابع پرداخت می‌کنیم یا سرمایه در گردش سالیانه شان را تامین بکنیم که کفاف نمی‌کند و انتظارمان این است که این افزایش پیدا کند بتوانیم با یک سرعت بیشتری این کار را انجام بدهیم، منتها همیشه ما با واردات یا با واردات ارزان دست و پنجه نرم می‌کردیم.
سوال: ولی کیفیت را اگر بررسی کنیم اصلا قابل قیاس نیست، یک بخشی از آن هم این است که اگر برود سازمان چای کشور به سمت این که یک فرهنگ سازی را انجام بدهد یک ذائقه سنجی را انجام بدهد چای ایرانی شاید طعمش یک مقدار زمان بر بودنش یک مقداری مسائلی از این دست را داشته باشد، ولی چای خارجی را که الان شاهدش هستیم که می‌بینیم یک کودک ۷ ساله ۱۰ ساله هم چای خارجی را مصرف می‌کند دلیلش چیست خب از ابتدا چنین چایی را مصرف کرده است چای ایرانی اگر در سفره خانواده‌ها باشد فکر می‌کنم یک نسلی را پرورش بدهد یک پیشنهاد هم دارم این که در سازمان‌های دولتی فقط و فقط چای ایرانی مصرف بشود. 

جهان ساز: این بخشنامه هست، معاون اول رئیس جمهور وقت هم ابلاغ کردند، ممنوع است خرید محصول خارجی، کالا‌های خارجی، برای محصولاتی که تولید داخل هم دارد حتی مخصوصا در خصوص چای از طریق معاون اول رئیس جمهور به همه دستگاه‌های دولتی بخشنامه شده که خرید چای خارجی ممنوع هست، بعضا دستگاه‌ها این مسئله را رعایت نمی‌کنند در واقع، چون خیلی از چایی‌های خارجی اسامی ایرانی هم دارد مثلا شاید یک برند خاصی که اسمش ایرانی است عنوان می‌کنند این چای داخلی هست، ولی محتوای بسته چای خارجی است که یک مقدار باید دقت شود.
در گذشته شاید ذائقه ایرانی با چای ایرانی خیلی آشنا نبوده، کل چای ما شاید در حدود ۲۰ سال گذشته در انبار‌ها دپو می‌شده و بعدا مجبور می‌شدند اختلاس انجام بدهند، ولی الان براحتی ۷۰ درصد چای تولید داخل ما مصرف داخل می‌شود.
وقتی ۷۰ درصد چای ما وارداتی باشد و بعضا هم بالاخره تاجران ایرانی سفارش می‌دهند تاجران ایرانی می‌آورند بسته بندی می‌کنند، منتها خریدار است که باید متوجه بشود که آن چای ایرانی آن بحثی که مطرح می‌کنید دست بودنش یا مثلا یک مقدار تلخ طعم و تند بودنش ماهیت ارقام چای ما هست.

سوال: و بعدا باید آرام آرام ذائقه به این سمت برود .

جهان ساز: اگر طعم و مزه چای واقعی می‌خواهیم همین است، ولی اگر بخواهیم هر چیز را با طعم دیگری داشته باشیم این نیست. مثلا خیلی از چای‌هایی که شما مصرف می‌کنید به عنوان چای خارجی شاید اصلا چای نباشد و عطر و طعم افزودنی باشد که مصرف می‌کنید یا مثلا طعم دهنده‌های دیگر باشد، خصوصیت چای ایرانی با صفت بارز چای ایرانی سالم بودن چای ایرانی هست، چون ما هیچگونه آفات و بیماری‌هایی که به باغ وارد بکند نداریم بواسطه عرض جغرافیایی که این چای کشت می‌شود.
سوال: این ۲۰ درصد افزایش هم که شما اشاره کردید امیدواریم که سالانه افزایش تولید را شاهد باشیم، اشاره کردید که سطح زیر کشت هم نسبت به ۵ سال ۱۰ سال گذشته افزایش پیدا کرده، زمانی با شما سال‌های آینده صحبت بکنیم که اشاره داشته باشید این آمار و ارقام و این اراضی بیشتر و بیشتر هم شده باشد.