به گزارش کاسپین، در شرایطی که بریتانیا منطقه آزاد انزلی و اخیراً احادیه اروپا تاسیسات بنادر در دریای خزر و امیر آبادرا تحریم کرده است، تحلیلگران اقتصادی و ژئوپلیتیک بر این باورند که این محدودیت‌ها می‌تواند به فرصتی برای بازتعریف نقش این منطقه تبدیل شود. به گفته کارشناسان، مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی در مورد توسعه منطقه آزاد انزلی، نقشی کلیدی در تقویت اقتصاد منطقه‌ای و ملی ایران خواهد داشت و ظرفیت‌های آن برای توسعه زیرساخت‌ها، جذب سرمایه‌گذاری و گسترش صادرات را بیش از پیش نمایان می‌کند.
طرحی که اخیراً با اکثریت قاطع نمایندگان مجلس به تصویب رسید، به اذعان متخصصان و کارشناسان اقتصادی گامی مهم در جهت تحول اقتصادی شمال ایران به شمار رفته و می‌تواند فرصتی استثنایی برای توسعه زیرساخت‌ها، جذب سرمایه‌گذاری و تقویت صادرات محسوب شود.
برای نمونه مهدی محبوبی، مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی گیلان، در گفت‌وگویی با رسانه‌ها از تخصیص ۶۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای اجرای پروژه‌های زیرساختی در شهرک صنعتی سپیدرود خبر داده و گفته بود که «الحاق این شهرک‌ها به منطقه آزاد انزلی، زمینه‌ای برای جذب سرمایه‌گذاران جدید و افزایش بهره‌وری اقتصادی فراهم خواهد کرد»
همچنین از منظر ژئوپلیتیک اقتصادی نیز توسعه منطقه آزاد انزلی می‌تواند جایگاه ایران را در تعاملات اقتصادی منطقه دریای خزر و اتحادیه اقتصادی اوراسیا تقویت کند تا این منطقه به نقطه‌ای برای صادرات تولیدات ایرانی به قفقاز و آسیای مرکزی تبدیل شود که بخش اعظمی از آن در گذشته به‌طور کامل محقق نشد، اما طرح توسعه جدید می‌تواند زمینه‌ساز تحقق این آرمان باشد.
عمران علیزاده، استاد جغرافیای سیاسی معتقد است که با توسعه منطقه ازاد انزلی این منطقه با تقویت زیرساخت‌ها به یک بازیگر مهم در اتحادیه اقتصادی اوراسیا تبدیل شود چراکه این اتحادیه ظرفیت تبدیل شدن به یک قطب اقتصادی شبیه اتحادیه اروپا را دارد.
البته علیزاده می‌گوید که منطقه آزاد انزلی می‌تواند در ایجاد بورس انرژی و صادرات محصولات پتروشیمی نقش محوری داشته باشد که با احداث زیرساخت‌هایی مانند کارخانه‌های پتروشیمی، زنجیره ارزش افزوده‌ای برای منطقه ایجاد می‌شود.
منطقه آزاد انزلی به دلیل موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد خود در حاشیه دریای خزر، یکی از مهم‌ترین نقاط ایران برای توسعه اقتصاد مبتنی بر دریاست که یکی از ظرفیت‌های منطقه آزاد انزلی در رویکرد توسعه دریامحور، تقویت حمل‌ونقل دریایی و زیرساخت‌های لجستیکی است.
این منطقه به دلیل دسترسی مستقیم به دریای خزر و ارتباط با بنادر کشورهای حاشیه این دریا، می‌تواند به نقطه اتصال ایران با بازارهای اوراسیا و آسیای مرکزی تبدیل شود.
همچنین تعداد زیادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی از ظرفیت‌های کم نظیر طرح توسعه منطقه آزاد برای جذب سرمایه‌گذاران سخن گفته و معتقدند که اراضی الحاق‌شده به منطقه آزاد انزلی از مزایای مالیاتی و گمرکی برخوردار خواهند بود که جذابیت آن‌ها برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را افزایش می‌دهد.
تحریم‌های اخیر اتحادیه اروپا، هرچند نشانه‌ای از فشارهای سیاسی و اقتصادی بر ایران است، اما بسیاری از تحلیلگران معتقدند این محدودیت‌ها ماندگار نخواهند بود.
دلایل این باور نه‌تنها به ضررهای مستقیم این تحریم‌ها برای خود کشورهای اروپایی بازمی‌گردد، بلکه به نقش استراتژیک ایران در زنجیره تأمین منطقه‌ای و جهانی ارتباط دارد.
از این رو، توسعه زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های منطقه آزاد انزلی، نه‌تنها پاسخی به این فشارها، بلکه راهکاری برای تقویت تعاملات اقتصادی ایران با بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای محسوب می‌شود.
تحریم‌ها اگرچه ممکن است در کوتاه‌مدت مانعی برای رشد تجارت در منطقه آزاد انزلی ایجاد کنند، اما این فشارها می‌توانند انگیزه‌ای برای تسریع در تقویت زیرساخت‌ها باشند.
با سرمایه‌گذاری در بخش‌های لجستیک، حمل‌ونقل دریایی، صنایع پتروشیمی و انرژی، این منطقه می‌تواند به قطبی اقتصادی تبدیل شود که وابستگی کمتری به تعامل مستقیم با کشورهای اروپایی داشته باشد.
یکی از دلایلی که تحلیلگران به زوال تحریم‌های اروپا امیدوارند، تأثیرات منفی این محدودیت‌ها بر اقتصاد منطقه‌ای و اروپایی است. ایران با موقعیت ژئوپلیتیک منحصربه‌فرد خود، نقطه اتصال بازارهای خاورمیانه، آسیای مرکزی و قفقاز به اروپا است.
کاهش دسترسی به ظرفیت‌های ترانزیتی ایران، از جمله منطقه آزاد انزلی، به ضرر شرکای تجاری اروپایی نیز خواهد بود.
به گفته نمایندگان مجلس شورای اسلامی، طرح توسعه منطقه آزاد انزلی با الحاق شهرک‌های صنعتی و اراضی جدید، بستری برای جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی ایجاد کرده است.
این ظرفیت‌ها، به‌ویژه در زمینه صادرات محصولات پتروشیمی و انرژی، می‌توانند جذابیت انزلی را برای سرمایه‌گذاران فرامنطقه‌ای افزایش دهند، حتی در شرایط تحریم.
تحریم‌ها هرچند موقتاً چالش‌هایی را ایجاد می‌کنند، اما تمرکز بر توسعه بلندمدت منطقه آزاد انزلی، تضمینی برای تثبیت جایگاه ایران در اقتصاد منطقه خواهد بود. این منطقه با تکیه بر منابع طبیعی دریای خزر، ارتباطات دریایی و ظرفیت‌های جدید گردشگری، می‌تواند در هر شرایطی به رشد خود ادامه دهد.
تصویب طرح توسعه منطقه آزاد انزلی، در کنار فرصت‌های اقتصادی جدید، چشم‌انداز تازه‌ای برای استان گیلان و شمال کشور ترسیم کرده است. با توسعه زیرساخت‌ها، تقویت صادرات و توجه به ظرفیت‌های گردشگری، منطقه آزاد انزلی می‌تواند از یک مرکز محلی به هاب اقتصادی تأثیرگذار در تعاملات منطقه‌ای و جهانی تبدیل شود.
کد خبر:
34011
